مطالعه استوکیومتری ، ترمودینامیکی تشکیل کمپلکس یونهای لیتیم و سدیم با لیگاند 15c5 در مخلوط استونیتریل و نیتروبنزن به روش روزنانس مغناطیسی هسته

رزونانس مغناطیسی هسته جهت بررسی مطالعه واکنشهای تشکیل کمپلکس بین لیگاند 15- کراون-5 با یونهای سدیم((na+و لیتیم((li+در حلال استونیتریل و شماری از مخلوط های دوگانه استونیتریل و نیتروبنزن در دماهای مختلف مورد استفاده قرار گرفت.در همه موارد تبادل بین پروتون اترهای آزاد و کمپلکس شده در مقیاس زمانیnmrسریع بوده و فقط یک سیگنال واحد1hمشاهده گردید.با رسم نمودار تغییرات فرکانس سیگنال مشاهده شدهnmr-1hمربوط به لیگاند بر حسب نسبت مولی فلز به لیگاند نموداری حاصل می شود که از روی آن می توان استوکیومتری تشکیل کمپلکس را مشخص کرد.در این واکنش مورد نظر مشخص گردید کمپلکسهاml(نسبت استوکیومتری1:1)تشکیل می گردد. ثابت تشکیل کمپلکس ایجاد شده در حلالهای مختلف و در دماهای مختلف از طریق نرم افزارkinfitدر محیطq-basicاندازه گیری شد و با رسم نمودار وانت هوف توابع ترمودینامیکی واکنش یعنی?s،?hو?gواکنش اندازه گیری شد.مشخص گردید که یک رابطه معکوس بین پایداری کمپلکس ها و مقدار استونیتریل در مخلوط حلال وجود دارد. در تمام مخلوط های حلال بررسی شده و در تمام دما های مورد نظر آنتالپی مقدار منفی و عامل پایداری است و آنتروپی مقدار منفی و عامل ناپایداری است. در مقایسه داده های ترمودینامیکی در حلالهای مختلف مشخص گردید که یون لیتیمنسبت به یون سدیم با15c5کمپلکس پایدارتری می دهد. به نظر میرسد به علت شعاع یونی زیاد، یون سدیم نمیتواند به درون حفره15c5راه یابد و کمپلکس میله مانند تشکیل می دهد در حالی که یون لیتیم می تواند کاملا در حفره کرون اتر راه یافته و کمپلکس آشیانه ای تشکیل دهد. به همین دلیل تغییرات درصد استونیتریل اثر بیشتری رویkfکمپلکس لیتیم دارد.